Edirne Üç Şerefeli Camii, buram buram tarih kokan güzel şehrimiz Edirne’de bulunmaktadır. II. Murad tarafından inşa ettirilen bu cami, saatli medrese, mektep, sebil, çeşme ve hazîreden meydana gelen küçük bir külliyedir. Bu camii, hem mimari hem de tarihi açıdan camiyi ziyarete gelenleri şoka uğratan bir yapıya sahiptir. Bu yazımızda, Edirne’nin tarihi eserlerinden biri olan Üç Şerefeli Cami‘nin tarihini, mimarisini ve detaylarını inceleyeceğiz.
Edirne’nin tarihi havasına bir rüzgar daha katan Üç Şerefeli Cami, Osmanlı döneminden günümüze kadar ulaşmış ve popülerliğini hala koruyabilmiştir. İnşa edildiği zamanda, Osmanlı İmparatorluğu’nun coğrafi açıdan batı sınırlarındaki güçlü simgelerinden biri olarak başarılı bir şekilde hizmet vermiştir. O dönemde yapılmış diğer camilere göre en büyük farklarından biri de geniş bir şadırvan ve avlusu olmasıdır.
Üç Şerefeli Cami‘ye bakılan farklı bakış açılarından biride, caminin ne zaman yapıldığı belirsiz olmasıdır. Kimine göre Osmanlı döneminde kimine göre ise tarih açısından kesin olarak kanıtlanamayan bir dönemde yapılmış olmasıdır. Fakat bilmekte fayda var ki Üç Şerefeli Cami, hangi dönemde yapılmış olursa olsun, o dönemin en büyük eserlerinden biridir.
Tipik bir Osmanlı mimarisine sahip olan bu cami, tarih ve kültür mirasları açısından büyük bir önem taşımaktadır. Edirne şehrinin bir çok tarihi sembollerinden biri olmayı başarmıştır. İşte tarihi ve mimarisiyle her zaman odak noktası olmayı başaran bu eşsiz eser hakkında öğrenmenizi tavsiye ettiğimiz bilgiler:
Üç Şerefeli Cami Mimarisi
Bu caminin diğer camilerden farklarından birini hemen üst tarafta anlatmıştık. Bir diğeri ise caminin 4 minaresinin olmasıdır. Bu minareler, camiye üç şerefeli denmesinin nedenidir. Üç şerefeli minareler, Osmanlı mimarisinin en çarpıcı özelliklerinden biri olan geometrik süslemelerle bezenmiştir. Ayrıca, caminin içi de oldukça görkemlidir. İç mekandaki devasa sütunlar, süslemeler ve mihrap, ziyaretçileri büyüleyen detaylara sahiptir. Ayrıca Evliya Çelebi yayımlamış olduğu seyahatnamesinde cami etrafının çiçek bahçeleriyle çevrilmiş olduğunu, mevsimine göre saflar arasında vazolar içinde çiçekler sıralandığını ve açık pencerelerden gelen çiçek kokularıyla namaz kılındığını bildirmektedir. Caminin batı, kuzey ve güneyde üç kapısı bulunan avlunun batı kapısı gösterişlidir.
Yapıyla çarşı ilişkisinin dikkati çektiği bu kapıya eğimli araziden dolayı basamaklarla ulaşılmaktadır; beyaz mermerle örülü dikdörtgen kitlesi cepheden öne çıkıntılıdır. Kapıyı kuşatan nişin köşelerindeki sütunçeler kum saatleri ve örgü motifleriyle donatılmış olup nişin sivri kemeri tersyüz dizilmiş kırmızı-beyaz palmetlerle bezelidir. Aynı şekilde önü basamaklı kuzey kapısı batı girişine göre daha yalındır. Mermer yerine küfeki taşıyla örülen kapının basık kemeriyle bunu çevreleyen nişin sivri kemerinde iki renkli örgü dışında herhangi bir bezeme görülmemektedir. Doğu yönüne açılan avlu kapısı en mütevazi olanıdır.
Enine gelişmiş dikdörtgen biçimindeki harim mekânı merkezde 24,10 m. çapında ana kubbe, yanlarda 10,50 m. çapında ikişerden dört kubbe ile örtülüdür.
Üç Şerefeli Cami ve Selimiye Cami
Üç Şerefeli Cami ve Selimiye Cami Osmanlı İmparatorluğu zamanında yapılmış iki büyük tarihi ve milli eserdir. Bu 2 caminin de hem ortak hem de farklı yönleri bulunmaktadır. İşte bunlardan bazıları:
Ortak Yönler
- Osmanlı Mimari Tarzı: Hem Üç Şerefeli Cami hem de Selimiye Camii, Osmanlı İmparatorluğu’nun geleneksel mimari tarzına sahiptir. Her ikisi de kesme taş kullanılarak inşa edilmiştir ve Osmanlı mimarisinin karakteristik özelliklerini taşır.
- Minareler: Her iki cami de yüksek minarelere sahiptir. Üç Şerefeli Cami’nin üç minaresi bulunurken, Selimiye Camii’nin dört minaresi vardır. Bu minareler, İslam’ın çağrısını duyurmak için kullanılır.
- Avlu: Hem Üç Şerefeli Cami hem de Selimiye Camii, avlulara sahiptir. Bu avlular, caminin etrafında geniş bir açık alan sunar ve cemaatin toplanması için kullanılır.
Farkları
- İnşa Tarihi: Üç Şerefeli Cami, Edirne’de 1438-1447 yılları arasında II. Murad tarafından yaptırılmıştır. Selimiye Camii ise Edirne’de 1569-1575 yılları arasında I. Selim (Selim II) tarafından inşa ettirilmiştir.
- Mimarlar: Üç Şerefeli Cami, Mimar Hacı İvaz Paşa tarafından tasarlanmıştır. Selimiye Camii’nin başmimarı ise Mimar Sinan’dır, ve Selimiye Camii, onun ustalık eserlerinden biridir.
- Mimari Detaylar: Her iki cami de döneminin en iyi mimari örneklerinden biri olarak kabul edilir. Ancak Selimiye Camii, Mimar Sinan’ın estetik ve mühendislik yeteneklerinin bir yansıması olarak, daha karmaşık ve detaylı bir tasarıma sahiptir. Selimiye Camii’nin içi, özellikle kubbe ve mihrap alanları, muhteşem detaylarla süslenmiştir.
- Cami Planı: Üç Şerefeli Cami, tipik bir dört ayaklı cami planına sahiptir. Selimiye Camii ise daha karmaşık bir plana sahiptir ve dört semavi kitabın temsil edildiği dört mekâna sahiptir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun gücünü ve zengin kültürel mirasını yansıtan bu camii, ziyaretçiler için unutulmaz bir deneyim sunmaktadır. Edirne’yi ziyaret eden herkes, bu büyüleyici tarihi ve mimari eseri mutlaka görmelidir. Üç Şerefeli Camii, Türkiye’nin kültürel zenginliklerinden sadece biri olup, ülkenin tarihini ve kimliğini anlamak için önemli bir kaynaktır. Sizde bu eşsiz camiyi ziyaret etmek isterseniz sizleri Göncü Group‘ta ağırlamaktan onur duyarız. Edirne de bulunan bir diğer sanat eseri olan Eski Cami hakkında da bilgi almak isterseniz, Eski Cami için yazmış olduğumuz yazımızı okuyabilirsiniz.